In de ban van Dante

Een kunsthistorische lezing

De Divina Commedia van Dante Alighieri (1265-1321) behoort tot de grootste literaire werken van de Europese cultuur. In honderd canti beschrijft Dante zijn denkbeeldige tocht door hel, vagevuur en hemel. Als begeleiders heeft hij de dichter Vergilius, zijn geliefde Beatrice en tenslotte de mysticus Bernard van Clairvaux. Vanaf het begin hebben kunstenaars het dichtwerk uitgebreid geïllustreerd. Velen van hen raakten er totaal van in de ban. Botticelli (ca. 1445-1510) spendeerde zóveel tijd aan het illustreren van het gedicht dat hij in financiële problemen kwam. In de laatste jaren van zijn leven leerde William Blake (1757-1827) nog Italiaans om het werk te kunnen illustreren. In zijn illustraties benadrukte Blake vooral Dante’s reis als ‘reis van de ziel’. Dante Gabriel Rossetti (1828-1882), zoon van een Italiaanse banneling, was alleen al door zijn naam voorbestemd zich te verbinden met Dante. En Dali maakte tussen 1951 en 1960 honderd aquarellen als illustraties bij de Divina Commedia, bij elke canto één. Door de ogen van deze kunstenaars krijgen we een indruk van de rijkdom van Dante’s meesterwerk. En misschien komt daar ook een vermoeden dat het meer over onszelf gaat dan we zouden kunnen bevroeden.

Marian van Caspel is kunsthistorica. In 1988 was zij medeoprichter van de Kunsthistorische Leergangen Utrecht. Tot 2008 gaf zij er leiding aan. Vanuit haar bedrijf ‘Kunst in verbinding’, opgericht in 2011, geeft zij lezingen en cursussen over oude, moderne en hedendaagse kunst. Meer informatie: www.kunstinverbinding.nl